Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος, Η επικαιρότητα του Αθανάσιου Κανελλόπουλου

Το 1986 ήταν η χρονιά που ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος» (ΟΤ) συμπλήρωνε 60 χρόνια κυκλοφορίας. Με αφορμή την επέτειο αυτή, η Λέσχη Λάϊονς Αθηνών τίμησε τον τότε διευθυντή του περιοδικού κ. Γιάννη Μαρίνο, για τον οποίον μίλησαν στην σχετική εκδήλωση ο κ. Βασίλης Κοραχάης, πρόεδρος τότε της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ) και ο καθηγητής Αθαν. Κανελλόπουλος, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας την εποχή εκείνη και προκάτοχος του τιμώμενου στον ΟΤ. Στην συνέχεια, ο Αθαν. Κανελλόπουλος έστειλε επετειακό άρθρο του στον ΟΤ το οποίο, με τίτλο «Η πρόσφορη στρατηγική για την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης», δημοσιεύθηκε στο τεύχος της 20ης Νοεμβρίου.

Το άρθρο αυτό εγράφη και δημοσιεύθηκε σε μία εποχή όπου η Ευρώπη –δεκαμελής, τότε– και τότε αντιμετώπιζε σοβαρή κρίση υπάρξεως και λειτουργίας και προσπαθούσε να βρει τον βηματισμό της σε έναν κόσμο που πάλι, μετά από δύο πετρελαϊκές/ενεργειακές κρίσεις, βρισκόταν σε φάση μετασχηματισμού. Έγραφε λοιπόν ο Αθαν. Κανελλόπουλος τα ακόλουθα, τα οποία 26 έτη μετά δεν φέρουν ούτε μία ρυτίδα:

«Η σύγχρονη παγκόσμια οικονομική κρίση, που απειλεί με βαθύτατες αλλοιώσεις και την δημοκρατία και την κοινωνική ενότητα, δεν μπορεί να ξεπερασθεί, αν οι οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών δεν κινηθούν σ’ έναν ευρύτερο χώρο, που να επιτρέπει την επίτευξη καινοτομιών, την εφαρμογή των επιτευγμάτων της τεχνολογικής προόδου με το χαμηλότερο δυνατό κόστος και τη διενέργεια του απαιτούμενου για τον σκοπό αυτό μεγάλου όγκου δαπανών, που πρέπει να είναι αποτέλεσμα συλλογικής εισφοράς και να διενεργηθούν χωρίς εθνικές προκαταλήψεις, στον χώρο που θα έχουν την μεγαλύτερη αποδοτικότητα προς όφελος του συνόλου των κρατών. Η ύφεση και η ανεργία, εξάλλου, προϋποθέτουν στενή συνεργασία και αποδοχή κοινού προγράμματος στόχων και θυσιών για να αντιμετωπισθούν. Η αποδοτικότητα τέλος των κεφαλαίων προϋποθέτει ευρεία ανάπτυξη της ζήτησης, που μόνον με την σχεδιασμένη και αποφασιστική συνένωση των υπό ανάπτυξη χωρών είναι δυνατή.

»Με το ξεπέρασμα της κρίσης, η ενοποιούμενη Ευρώπη θα αποκτήσει την μεγαλύτερη οικονομική, δημογραφική, φυλετική και ηθική δύναμη και δεν θα υπάρχει του λοιπού πιθανότητα να απειλείται από την Ανατολή, να αγνοείται από την Δύση ή να εκβιάζεται από τον Νότο.

»Αν πραγματικά ενστερνιζόμαστε την ανάγκη της επίσπευσης της διαδικασίας για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής οργανώσεως, είναι σκόπιμο να προωθήσουμε την πολιτική ενοποίηση και να χαράξουμε την πρόσφορη για τον σκοπό αυτό στρατηγική. Ουσιώδης προϋπόθεση προς την κατεύθυνση αυτή είναι η ανανέωση και η επίσπευση της πολιτικής βούλησης και η εξασφάλιση του πιο πλατιού πολιτικού consensus. Είναι αυτονόητο ότι, από την άποψη αυτή, επιβάλλεται η επιλογή των καίριων θεμάτων και η αποφυγή εμπλοκών σε μικρότερα ή λεπτομερειακά προβλήματα. Αν επιθυμούμε να πάμε μακρυά, πρέπει να πάμε πολύ μακρυά.

»Προς την κατεύθυνση αυτή θα επεβάλλετο, κατά την κρίση του υπογράφοντος: Προγραμματισμός της σταδιακής προοδευτικής ολοκληρώσεως της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης σε διάστημα όχι ανώτερο της πενταετίας. Δύο ειδικές επιτροπές θα έπρεπε ίσως να συσταθούν αμέσως για τον σκοπό αυτό. Η πρώτη, απαρτιζόμενη από τεχνικούς επιστήμονες, θα προσδιόριζε κατ’ αρχήν τα βασικά πολιτικά προβλήματα της ενοποίησης, στα οποία θα δώσει απάντηση για την επιθυμητή λύση αντιπροσωπευτική ομάδα των πολιτικών των 10 χωρών, συγκροτούμενη από τα δύο πρώτα κόμματα, κατ’ αναλογία της δύναμής τους. Ευθύς ως δοθούν οι κατευθυντήριες λύσεις στα βασικά προβλήματα από την πολιτική επιτροπή, η τεχνοκρατική επιτροπή θα ετοιμάσει την εισήγηση για την μορφή της ενοποίησης, τους αναγκαίους θεσμούς, τα όρια της εξουσίας των κοινών οργάνων και τις διαδοχικές φάσεις της εντός πενταετίας ενοποίησης.

»Κεντρικό πρόβλημα της ενοποίησης αυτής είναι αυτονόητο ότι αποτελεί το είδος και η έκταση της εθνικής εξουσίας που θα εκχωρηθεί στην υπερεθνική ενότητα και φυσικά ο βαθμιαίος περιορισμός των μονοπωλίων των εθνικών κρατών. Για την επίλυση του προβλήματος αυτού η πιο πρόσφορη μεθόδευση θα συνίστατο όχι στον καθορισμό των μεταβιβαστέων εξουσιών αλλά, αντιθέτως, στον καθορισμό των ορίων εξουσίας των κρατών μελών, στα οποία δεν θα επιτρέπεται η επέμβαση του υπερεθνικού οργάνου…